News
Powstanie Styczniowe - największy w XIX w. polski zryw narodowy
22.01.2021
22 stycznia 1863 roku wybuchło Powstanie styczniowe – zbrojny zryw Narodu Polskiego przeciw Imperium Rosyjskiemu. Tego dnia Komitet Centralny Narodowy wydał Manifest ogłaszający powstanie i powołujący Tymczasowy Rząd Narodowy. "Nikczemny rząd najezdniczy rozwścieklony oporem męczonej przezeń ofiary postanowił zadać jej cios stanowczy - porwać kilkadziesiąt tysięcy najdzielniejszych, najgorliwszych jej obrońców, oblec w nienawistny mundur moskiewski i pognać tysiące mil na wieczną nędzę i zatracenie. Młodzież polska poprzysięgła sobie „zrzucić przeklęte jarzmo lub zginąć”. Za nią więc narodzie polski, za nią! Po straszliwej hańbie niewoli, po niepojętych męczarniach ucisku, Centralny Narodowy Komitet, obecnie jedyny legalny Rząd twój Narodowy, wzywa cię na pole walki już ostatniej, na pole chwały zwycięstwa, które Ci da i przez imię Boga na niebie dać poprzysięga" - napisano w Manifeście. Powstańcy, mimo niewystarczającego uzbrojenia i braków kadrowych, atakowali rosyjskie placówki praktycznie na terenie całego Królestwa Polskiego. Władze zrywu wzywały do udziału w nim również "braci Litwinów i Rusinów", co spowodowało rozszerzenie obszaru walk na wschód. Powstanie swoim zasięgiem ostatecznie objęło tereny Królestwa Polskiego, Litwy oraz Ukrainy. Początek powstania był sukcesem. Powstańcy zaskoczyli Rosjan. Walki oddziałów leśnych były prowadzone w sposób podjazdowy. Wojna miała charakter partyzancki. Stoczono ok. 1200 bitew i potyczek. Ostatecznie zakończyło się fiaskiem. W kwietniu 1864 roku aresztowano przywódcę powstania Romualda Traugutta i innych członków Rządu Narodowego. Cztery miesiące później stracono ich na stokach Cytadeli Warszawskiej. Bilans Powstania styczniowego był tragiczny. Zginęło lub zostało straconych, ponad 30 tys. powstańców, 40 tys. zesłano na Sybir, a 10 tys. wyemigrowało. Po upadku powstania zlikwidowano autonomię Królestwa Polskiego, wielu miastom odebrano prawa miejskie, co doprowadziło je do upadku, odbierano majątki, a także rozpoczęła się rusyfikacja ziem polskich.
Mimo porażki, pamięć o narodowowyzwoleńczym zrywie, była jednym z filarów całkowitego odrodzenia kraju w 1918 r.
UMiG
Źródło:
https://dzieje.pl/aktualnosci/rocznica-wybuchu-powstania-styczniowego
